Mannen massaal woest om reclame over ’toxic masculinity’. Maar: waarom?
Deze week lanceerde Gillette hun nieuwe ‘We believe’ reclame, die pleit voor het tegengaan van de zogenaamde ’toxic masculinity’ cultuur in onze samenleving. De commercial roept mannen op zich niet langer te conformeren aan rolbevestigende en seksistische gedragspatronen. Goed toch, zou je zeggen? Maar mannen over de hele wereld zijn woedend.
In de reclame zie je een illustratie van hoe mannelijkheid sinds jaar en dag in onze cultuur neergezet en beleden wordt. Hoe we onze zoons leren dat zij niet mogen huilen, hoe we jongetjes aanmoedigen tot agressie door te zeggen dat ‘boys will be boys’, hoe normaal we het vinden dat vrouwen vaak behandeld worden als lustobjecten of klein gehouden en geïntimideerd worden. En dat het tijd is dat daar een eind aan komt. Hoe we dat voor elkaar krijgen? Door mannen elkaar verantwoordelijk te laten houden, aldus Gillette. Zeg tegen je maat in de kroeg dat het niet cool is als hij een seksueel getinte opmerking naar het hoofd van een meisje slingert of haar na-sist. Haal twee vechtende jongetjes uit elkaar en vertel ze dat dat niet de manier is waarop je met elkaar omgaat. Troost je zoon als hij verdriet heeft ipv zijn gevoelens weg te wuiven. Spreek je collega erop aan als hij zich in een vergadering seksistisch of paternalistisch opstelt jegens een vrouwelijke medewerker. Een betere wereld begint tenslotte bij jezelf, dus guys, step up and do the right thing, is de boodschap. Niks mis mee, toch? Nou, daar zijn de heren van deze wereld het niet mee eens. Wóedend zijn ze. Want niet alleen is de reclame stereotyperend jegens mannen, hij is ook nog eens spreekwoordelijk castrerend, vinden ze. En het moet nu maar eens afgelopen zijn met dat hysterische, feministische gedoe.
LEES OOK: Weer iets om je zorgen over te maken: lijdt jouw kind aan Early Life Stress?
Tja. Wij begrijpen alle commotie niet helemaal. Wat Gillette in deze reclame zegt is namelijk wel gewoon waar. Het is wel een correcte weergave van de realiteit. Een realiteit waaraan best behoorlijk wat schort. We leven in een maatschappij waarin mannelijkheid gelijk staat aan machismo en haantjesgedrag. Waarin het getolereerd en vaak zelfs aangemoedigd wordt dat vrouwen (seksueel) gedomineerd worden door mannen. We leren onze zoons dat zij stoer moeten zijn en hun emoties weg moeten stoppen. Onze samenleving is gestoeld op het idee dat mannen (moeten) overheersen. Dat dat hun recht is en eigenlijk de enige manier om man te zijn. Om een échte man te zijn. Het resultaat daarvan is dat we al veel te lang leven in een ongelijke, oneerlijke en daarmee dus ook ongezonde samenleving. Niet alleen voor vrouwen, maar juist ook voor mannen zelf. Wist je bijvoorbeeld dat mannen twee keer zo vaak zelfmoord plegen als vrouwen? Onderzoek toont aan dat dat komt door de enorme druk om te presteren in het leven die zij vaak ervaren. Bovendien zoeken ze veel minder vaak hulp voor emotionele problemen, omdat ze altijd geleerd hebben dat hun emoties er niet mogen zijn. Maar dat is geen mannelijkheid, dat is gewoon bullshit. En mannenverwaarlozing ook vooral. Mannen hebben recht op meer, op beter. Maar verandering is altijd moeilijk. En al deze verontwaardiging een keihard bewijs van de kracht van maatschappelijke indoctrinatie.
“Pak onze mannelijkheid niet af!” wordt er geroepen, en het geijkte “Not all men!”. Want alsof alle mannen seksistische machtswellustelingen zijn die links en rechts vrouwen in hun kont lopen te knijpen, fulmineren de heren boos. En mogen jongetjes alsjeblieft gewoon jongetjes zijn, met al het jongetjesgedrag dat daarbij hoort? Maar weet je, niemand pakt jullie hier iets af. Niemand zegt dat jullie allemaal Bokito-achtige beesten zijn en dat je niet meer jezelf mag zijn. Het enige dat er gezegd wordt is dat het oke is om je fatsoenlijk te gedragen. Dat je je dus níet als een keiharde powerplayer hoeft te presenteren om een echte man te zijn. Dat je ervoor uit mag komen dat je meer bent dan een wandelende testosteronbom en dat je andere mannen mag laten zien dat zij dat ook mogen. Dat je dan geen ‘mietje’ bent, maar gewoon een fatsoenlijke vent. Hoeveel mannen conformeren zich nu tenslotte gewoon maar aan die machocultuur omdat ze bang zijn anders buiten de groep te vallen? Hoeveel jongens meten zich een bepaalde houding aan omdat ze van jongs af aan geleerd hebben dat dat is wat ze moeten doen om mee te tellen, om bestaansrecht te hebben? Dáár moeten we vanaf. Van het dwingen van mannen zich te voegen naar een gecultiveerde identiteit van mannelijkheid. Een identiteit die helemaal niet de definitie van mannelijkheid is. Maar slechts de foute interpretatie die wij er met z’n allen aan gegeven hebben.
‘Not all men?’ Nee, natuurlijk niet. Natuurlijk zijn de meeste kerels geen machtswellustelingen en vrouwenverkrachters. Maar wees eens even eerlijk beste mannen, zeggen jullie nooit tegen je zoons dat ze zich niet zo moeten aanstellen als ze huilen ‘om niks’? Complimenteren jullie je dochters niet vaker met hun uiterlijk dan met hun prestaties? Maken jullie nooit een seksistische grap of opmerking, omdat je weet dat dat de onder de jongens de norm is en je niet uit de toon wilt vallen? Het lijken kleine, triviale dingen, maar ze komen voort uit iets veel groters. Uit die toxic masculinity cultuur dus, die we met z’n allen, zij het voor veel mensen grotendeels onbewust, in stand houden. Ik zie het in mijn eigen gezin ook. Hoe mijn man mijn zoon veel eerder oproept om over zijn emoties heen te stappen dan mijn dochters. Hoe ik het bijna automatisch belangrijker vindt wat mijn dochters aan hebben dan waar mijn zoon in loopt. Hoe we er stiekem om lachen als mijn zoon een foute grap maakt, maar dat ongepast vinden als zijn zusjes dat doen. Het zijn allemaal uitingen van de rolpatronen die we opgedrongen hebben gekregen en waarvan we vaak niet eens meer door hebben dat we ze doorgeven aan de volgende generatie en daarmee cultiveren wat we juist zouden moeten elimineren. En juist daarom is het goed dat een reclame als die van Gillette ons wakker schudt en ons eens heel kritisch naar onszelf laat kijken. Dat is pijnlijk, zeker weten. Want het is nooit leuk om geconfronteerd te worden met je eigen fouten. Dát is natuurlijk waar alle boosheid van al die mannen op gestoeld is: de pijnlijke realisatie dat ook zijzelf zich schuldig maken, ook al is het maar een heel klein beetje, aan wat hier bekritiseerd wordt. Maar to be flawed is to be human. En erkenning is de eerste stap naar verandering.
Dus beste mannen, rustig nou maar. Jullie worden hier niet en masse aan de schandpaal genageld. En die barbecue pakken we je ook heus niet af. Maar vraag je gewoon eens af: die zogenaamde mannelijkheid die jullie nu hebben, is that the best a man can get? Gillette denkt van niet. Gillette denkt dat er meer voor jullie is. Dat jullie meer verdienen. En daar kun je het toch eigenlijk alleen maar heel erg mee eens zijn?
LEES OOK: Fuck die emancipatie, doe ons maar een leuk autootje (krijg jij al een mommy-bonus?).
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
