Mama is moe – en waarom dat een groter probleem is dan we denken
‘Ik ben moe’ is een gedachte die menig moeder vaak heeft. We zijn een generatie van vaak gesloopte vrouwen door alle ballen die we in de lucht moeten houden. En dat is niet zonder gevolgen.
Je zou denken dat moeders het makkelijker hebben dan ooit. We hebben supersonische kinderwagens, hoeven al die ondergespuugde,- en gepoepte rompers niet meer eigenhandig met groene zeep over een wasbord te trekken en als we geen zin hebben om te koken duwen we iets de magnetron in. We hebben stemrecht en eigen carrières als we dat willen en ook nog eens een stuk minder kinderen dan de vrouwen die ons voorgingen. Peanuts dus, dat moederschap van tegenwoordig. Dat doe je toch met twee vingers in je neus? Was het maar waar. Het moederschap is zwaarder dan het ooit is geweest. Vrouwen lopen massaal op hun tandvlees. We zijn moe. Heel erg moe. En hoewel daar vaak schamper over gedaan wordt en hedendaagse moeders weggezet worden als een stelletje klagende zeurkousen die niks meer aankunnen is onze collectieve vermoeidheid een groot probleem. Niet alleen voor onszelf en onze gezinnen, maar vooral ook voor de maatschappij.
LEES OOK: Schokkend: Nederlanders vinden kinderen nog steeds de verantwoordelijkheid van de moeder.
Zeurende kutwijven, of niet?
Ook Mark van der Werf, beter bekend als Meester Mark en schrijver van het boek ‘Schoolpleinmoeders – lief, leed en luizen’, concludeert dat moeders moe zijn. Een jaar lang volgde hij verschillende ouderparen met schoolgaande kinderen in hun dagelijkse routine. Dat was even schrikken, want na dat jaar kon hij weinig anders dan concluderen dat ouders van nu (en vooral de moeders) het nogal voor hun kiezen krijgen. Onder leerkrachten wordt er vaak geklaagd dat moeders vooral zeuren. Dat ze veeleisend zijn, constant kritiek hebben, maar zich niet willen inzetten. Meester Mark was benieuwd naar het perspectief van de moeders zelf, ging op onderzoek uit en kwam terug met een heel ander beeld. Moeders wíllen heus wel en ze doen alles met de grootst mogelijke liefde (en ja, ook met plezier!), ze kúnnen alleen vaak niet meer. Het is zo druk en er moet zoveel dat moeders vaak halverwege het schooljaar al van voren niet meer weten dat ze van achteren leven. Want hoewel moeders er een hoop verworvenheden bij hebben gekregen de afgelopen jaren, is er aan de andere kant van hun takenpakket niks af gegaan. Hun leven is een nimmer aflatende stroom van verantwoordelijkheden, taken en afspraken geworden en ze kunnen het nauwelijks bolwerken. Dus wat krijg je dan? Chagrijnige moeders. Opgefokte moeders. Moeders die uitvallen tegen de juf. Moeders die nooit komen helpen op school. Moeders met relatieproblemen. Zieke moeders. En moeders die over andere moeders roddelen op het schoolplein. Zo staan we te boek tegenwoordig: als een groep nare, valse vrouwen die elkaar om ieder wissewasje naar het leven staan. En laten we eerlijk zijn: we zijn vaak niet aardig tegen elkaar. De vraag is alleen: hoe komt dat nou eigenlijk? Zijn we echt zulke kutwijven, of zit er meer achter?
Korte lontjes
Ik heb zelf vaak geschreven over de zogenaamde ‘moeder-oorlog’. Over de neiging die moeders hebben elkaar te bekritiseren en te veroordelen. Hun waarheid tot dé waarheid te verheffen. En hoe vervelend dat is. Heel vaak heb ik me afgevraagd hoe het nou toch kan dat we ons zo onhebbelijk gedragen, maar na het lezen van het boek van Meester Mark werd het me duidelijk: we zijn gewoon moe. Dat is het. Vermoeide mensen zijn vervelende mensen. Onze lontjes zijn te kort geworden door alles wat er op ons afkomt en dat reageren we op elkaar af. In plaats van dat we zien dat we allemaal, op onze eigen manier, onze uiterste best doen om alles iedere dag weer voor elkaar te boksen, projecteren we onze eigen frustraties, onze eigen angsten en onze eigen onzekerheden op elkaar en worden daardoor het stelletje stereotype schoolpleinsekreten die door tv-hit De Luizenmoeder zo hilarisch (en pijnlijk realistisch) werden neergezet. Simpelweg omdat het water ons aan de lippen staat.
Noodkreet
Ik ken geen moeder die niet moe is. Al mijn vriendinnen zijn moe. Of ze nou thuis zijn met hun kinderen, parttime of fulltime werken, ze lopen allemaal iedere dag weer een marathon. Hun agenda’s puilen uit, hun to-do lijsten zijn ellenlang, er komen alleen maar meer ballen bij om in de lucht te houden. Dat eist zijn tol. Zoals één van de moeders in het boek van Meester Mark zegt: “De fut is eruit”. Het is precies wat ik bij alle moeders om me heen zie. Wat ik ook regelmatig bij mezelf ervaar. We doen onze stinkende best, werken ons helemaal uit de naad, maar het is nooit echt genoeg. Het houdt nooit op. Zo voelt het. We hebben constant het idee dat we achter de feiten aan lopen en dat is frustrerend en vermoeiend. Het is niet voor niets dat zoveel moeders kampen met psychologische problemen, burn-outs en depressies. Dat is niet omdat de vrouwen van tegenwoordig een stelletje mietjes zijn, dat is een teken dat er iets niet goed gaat. Dat het teveel is. Onze emmertjes zijn vol. Ons gekat tegen elkaar, die constante strijd over wie de beste moeder is, wie de beste traktaties maakt, wie de meeste luizen pluist, wie de beste klassenmoeder is, is weinig meer dan een noodkreet: zie mij, hoor mij. Help mij. Ik ben kapot. Ik kan niet meer.
Alle moeders in het gesticht
Meester Mark concludeerde: dat schoolpleinsekreet bestaat niet. We zijn allemaal lieve moeders, aardige vrouwen, die alleen maar proberen onze gezinnen iedere dag weer draaiende te houden. We willen helemaal geen ruzie met elkaar maken, niet de zeikende ouder uithangen op school, niet kortaf zijn tegen onze kinderen als ze weer eens zitten te treuzelen terwijl wij op de klok zitten. We willen het alleen maar heel graag goed doen. Maar we zijn zo moe. We balanceren al een tijdje gevaarlijk dicht langs de afgrond en één stapje naar de verkeerde kant en we vallen er vanaf. Dat is een reëel gevaar als we doorgaan met moeders op deze manier te blijven overvragen en dan hebben we straks lege schoolpleinen, omdat alle moeders in het gesticht zitten. Wie moeten dan de lunchtrommeltjes maken en de kinderen van hot naar her slepen? Ik denk zomaar dat de maatschappij dan behoorlijk aan het wankelen slaat, zonder al die zogenaamde ‘klaagmoeders’ die de boel draaiende houden. Dus misschien is het tijd om ons een beetje te ontzien voor we met z’n allen schuimbekkend in een dwangbuis door de mannen in de witte jassen van de schoolpleinen gesleept moeten worden. Aan de andere kant: dan komen we misschien wel eindelijk eens aan onze rust toe. Kunnen we in dat gesticht gezellig samen koffie drinken. Koffie die nog warm is dus. Laat ze het maar eens even uitzoeken zonder ons. Het zal mij benieuwen hoe lang het duurt voor de eerste klaagzang opstijgt. Ik vermoed dat er na een weekje in onze schoenen opeens heel anders wordt gepiept.
LEES OOK: Ode aan de naar-school-fiets-moeder.
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
