Alle kleuters burn-out door CITO-stress – en hoe belachelijk dat is
Ging de kindertijd vroeger vooral om spelen, tegenwoordig gaat het om presteren. De ratrace begint al als je nog maar net uit de luiers bent. Met overspannen kinderen als gevolg.
Een vriendin van mij vertelde me laatst dat haar dochter van zes jaar een paniekaanval had gehad. Een kind. Van zes. Had een paniekaanval. Ja, je leest het goed. Ik dacht eerst ook dat ik haar niet goed had begrepen, maar het bleek toch echt zo te zijn. Het meisje was ingestort omdat ze zoveel stress had van de CITO-toets. Ze was zo bang om die niet goed genoeg te maken dat ze een nervous breakdown had gekregen. En dus zat mijn vriendin met een totaal overstuur, hyperventilerend meisje, dat ervan overtuigd was dat ze de domste van de klas was en nooit ergens zou komen in het leven. Dan ben je zes jaar. Je weet van voren nauwelijks dat je van achteren leeft, maar wat je wel weet is dat je moet presteren. Ik vind dat ziek. Echt ziek. En een teken dat we ons in deze maatschappij ernstig moeten afvragen waar we mee bezig zijn.
LEES OOK: Boodschap aan de juf voor komend schooljaar: nee, ik kom niet helpen.
Wie niet excelleert, faalt
Een groot deel van de kinderen van mijn vriendinnen krijgt iedere dag huiswerk mee. Let wel: dat zijn dus geen middelbare scholieren, zelfs geen achtstegroepers, maar kleuters en middenbouwers. Jonge kinderen, die, en ik verzin dit niet, een betoog moeten houden over een maatschappelijk vraagstuk, een ontwikkelingsperspectief plan moeten maken, een portfolio moeten samenstellen en iedere middag gebogen zitten over werkbladen met sommen en spellingsopdrachten. Veel van deze kinderen hebben vaak stress. Ik hoor regelmatig van moeders dat hun kind ‘s avonds huilend op de bank zit, of in paniek is omdat het een opdracht heeft gekregen die het niet begrijpt. Ze worden op school op het matje geroepen en gewaarschuwd dat het beter moet. Dat leidt tot grote zorgen. Ouders zijn bang voor een laag middelbare school advies en een slecht toekomstperspectief voor hun kind. Want wie niet excelleert, faalt in deze maatschappij. Er is geen tussenweg.
CITO-training en huiswerkklas
Onderzoek wijst uit dat steeds meer ouders hun kind naast de reguliere lessen op school op bijles doen. Er zijn CITO-trainingen en huiswerkklassen, allemaal in het leven geroepen om ervoor te zorgen dat onze kinderen de hoogst mogelijke scores halen. Gewoon gemiddeld, of in sommige dingen misschien slecht zijn, is niet langer geoorloofd. Wie niet met gymnasiumadvies van de basisschool afkomt kan net zo goed gelijk solliciteren bij de plantsoenendienst, want dan ben je toch al afgeschreven. Dat hoef je als ouders niet eens uit te spreken, je kind voelt het uit zichzelf wel aan. Zelfs als je je kind vertelt dat het niet erg is om niet overal goed in te zijn, dat je niet altijd de hoogste cijfers hoeft te halen, drukt de toorn van de prestatiemaatschappij heel zwaar op die kleine schoudertjes. De mens is tenslotte nou eenmaal een kuddedier. Iedereen wil met de meute mee, want wie achterblijft overleeft het hoogstwaarschijnlijk niet. Hoe beangstigend moet die gedachte zijn voor een jong kind? Daar zou ik ook een paniekaanval van krijgen.
Burn-out epidemie
Onlangs kwam TNO naar buiten met een alarmerend bericht: Nederland lijkt aan de vooravond te staan van een burn-out epidemie. Steeds meer mensen vallen uit omdat ze de druk die het leven op ze legt niet meer aankunnen. Het is al erg genoeg dat volwassenen eraan onderdoor gaan, maar dat zelfs kinderen overspannen thuis komen te zitten omdat er teveel van ze gevraagd wordt zou een gigantische rode vlag moeten zijn en directe aanleiding voor een flinke cultuuromslag. Kinderen horen geen stress te hebben. Kinderen horen geen paniekaanvallen te krijgen. Kinderen horen zich op hun zesde geen zorgen te maken over of hun ‘portfolio’ wel toereikend genoeg is. En ouders zouden niet het gevoel moeten hebben dat ze hun kinderen moeten drillen, omdat ze anders geen kans maken in de maatschappij. Het leven zou geen wedstrijd moeten zijn. Je hoeft niet altijd te winnen en verliezen is sowieso onmogelijk. Tenslotte is er geen prijs als je over de finishlijn komt. Er is alleen maar de weg die hebt afgelegd. En als je dan uiteindelijk omkijkt, wat is dan belangrijker: dat je de snelste was, of dat je onderweg gelukkig was?
Oxazepammetje in de broodtrommel
De kindertijd duurt al kort genoeg, dus zullen we proberen om die niet al van kinderen af te nemen als ze hun eigen veters nog maar nauwelijks kunnen strikken? Ik vertik het om straks met mijn kinderen bij de psycholoog te zitten, terwijl ze eigenlijk zorgeloos buiten zouden moeten spelen. Ik weiger naast de boterhammen met pindakaas ook iedere dag een Oxazepammetje in de broodtrommeltjes te doen om ervoor te zorgen dat mijn kroost zonder paniek de dag doorkomt. En mijn kinderen gaan na school niet naar CITO-training, ze gaan gewoon lekker naar huis om te spelen. Dan wordt het later maar de plantsoenendienst. Want als ik moest kiezen tussen relaxed een beetje schoffelen in de buitenlucht of burn-out op de bank zitten, dan is de keuze snel gemaakt.
LEES OOK: Waarom de juf niet aan mij hoeft te vragen of ze mijn kind mag straffen.
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
