Eerst op cursus, dan pas een kind – alle aanstaande ouders op ‘ouderschapsgym’
Een kind opvoeden is misschien wel één van de moeilijkste taken die er is, te vergelijken met een heel zware baan. Maar niemand wordt opgeleid voor het ouderschap. Best gek. Want zou je eigenlijk niet eerst een diploma moeten halen voor je aan kinderen begint?
Oud-minister André Rouvoet stelde onlangs dat hij van mening is dat alle aanstaande/jonge ouders op cursus moeten. ‘Ouderschapsgym’ noemt hij het en dat moet mensen voorbereiden op het leven als ouders, ervoor zorgen dat ze het volhouden. Sámen volhouden vooral. Met het Platform Scheiden zonder Schade wil Rouvoet zich daarmee inzetten voor de duurzaamheid van het gezin en een vermindering van huwelijksproblemen en echtscheidingen. Die, inderdaad, nogal eens voorkomen nadat er eenmaal kinderen gekomen zijn. Want het ouderschap, dat trekt op menig relatie nogal een wissel. En dat hadden heel veel mensen niet zien aankomen. Dus, redeneert Rouvoet, waarom dan niet zorgen dat we met z’n allen beter beslagen ten ijs komen? Een goede voorbereiding is tenslotte toch het halve werk.
Lees ook: Janneke kan het woord ‘sprongetje’ niet meer horen.
Normaliter ben ik niet zo’n fan van Rouvoet en z’n christelijke God-is-goed, het-gezin-is-de-hoeksteen-van-de-samenleving leer, maar in dit geval moet ik toch zeggen: high five, André. Topidee. Ik roep al heel lang dat ik vind dat iedereen met een kinderwens eerst een ouderschapscursus zou moeten volgen. We volgen tenslotte en masse cursussen Mindfulness en zelfontplooiing en we gaan collectief op les om te leren hoe we zwanger moeten zijn en moeten baren, maar als het gaat om misschien wel de belangrijkste taak en de grootste verandering in ons leven hebben we zoiets van: we zien wel waar het schip strandt. Met als gevolg dat het schip heel vaak zinkt voor het de overkant heeft bereikt, omdat we veel te weinig riemen hebben gehad om mee te roeien. Het ouderschap is tenslotte wel te vergelijken met een woelige zee; je moet goed kunnen zwemmen om je hoofd boven water te houden, anders verzuip je. Dus eigenlijk is het best wel raar dat we aanstaande ouders gewoon zomaar zonder diploma in het diepe gooien en dan verwachten dat ze niet zinken.
Natuurlijk is er niet één manier van opvoeden en is elk kind weer anders. Het wordt dus nogal lastig om vaste richtlijnen voor goed ouderschap op te stellen. Ik denk ook niet dat dat de insteek zou moeten zijn. Maar een beetje voorbereiding op wat er met je leven gebeurt als je een kind krijgt zou mijns inziens heel veel ouders kunnen helpen. Want je hebt gewoon geen flauw idee wat het ouderschap met je doet. Wat chronisch slaapgebrek met je doet. Wat de verantwoordelijkheid en de zorg voor een nieuw mens met je doet. Wat de impact is als er opeens een extra persoon tussen jou en je partner in komt te staan. Je verwacht niet dat zo’n heel kleine baby je leven zo groots overhoop kan gooien dat je jezelf en elkaar die eerste tijd weleens helemaal kwijt kan raken. Dat je jezelf en je band met je partner weer compleet opnieuw moet uitvinden. Dat je hele identiteit en je kijk op het leven verandert en dat je daar een weg in moet zien te vinden. Omdat eigenlijk nog steeds niemand je dat echt vertelt. Natuurlijk, je krijgt heus wel tips en adviezen als je zwanger bent, maar hoe het écht is, hoe ingrijpend, hoe allesomvattend, hoe verwarrend, hoe onzeker, hoe frustrerend, dat weet je toch gewoon niet. En natuurlijk, uiteindelijk kun je alleen door schade en schande echt wijs worden, maar als we er alles aan doen om ons kind een zo goed mogelijke start te geven, waarom zouden we onszelf dat dan ook niet gunnen?
Ik zou willen dat ik zelf beter voorbereid was geweest toen ik aan kinderen begon. Zo’n cursus ‘Oudergym’ had mij waarschijnlijk best wel geholpen. Want ik vond het echt een schok, dat hele ouderding. En die eerste jaren zijn mij bepaald niet in mijn koude kleren gaan zitten. Vaak heb ik me afgevraagd waarom niemand me verteld had dat het zo zou zijn, waarom het zo anders was dan ik me had voorgesteld, waarom niemand me had voorbereid op de impact die het hebben van een kind op je leven heeft. Het heeft me mijn huwelijk gekost en dat betreur ik zeer. Om me heen zie ik heel veel ouders worstelen met dezelfde dingen, en daardoor huwelijken in rook opgaan. En dat is zonde. Omdat ik denk dat best een hoop van die relaties, en daarmee dus een hoop gezinnen, te redden waren geweest als ouders van tevoren beter hadden geweten waar ze aan begonnen en zich daar samen beter tegen hadden kunnen wapenen. Als ze ergens naartoe hadden gekund met hun problemen en hun vragen. Niet dat het daar makkelijker van wordt, maar het is dan in ieder geval niet zo’n schok. En als je je schrap kunt zetten voor de storm die komt, is de kans nou eenmaal groter dat je niet omver geblazen wordt.
Een cursus voor (aanstaande) ouders, dat klinkt misschien overdreven en als betutteling, maar ik ben ervoor. Niet omdat mensen het niet zelf zouden kunnen, of omdat er zoveel slechte ouders zijn, maar gewoon, omdat je bij een moeilijke taak wel wat hulp kunt gebruiken. En het ouderschap, dat is misschien wel dé moeilijkste taak. Want die zwangerschap en bevalling zijn ook niet altijd makkelijk, maar die kom je ook zonder instructies nog wel door. Maar voor wat daarná komt zou een handleiding echt geen overbodige luxe zijn. Bovendien, je stapt tenslotte ook niet in de auto zonder rijbewijs? En de beren die je tegenkomt op de snelweg zijn heel wat makkelijker te omzeilen dan die op de lange, bochtige weg van het ouderschap.
Lees ook: Brief aan iedereen die mij ziet worstelen met mijn temperamentvolle peuter.
Vala van den Boomen (41 jaar) heeft drie kinderen: een zoon van 12, die autisme heeft, en twee dochters van 10 en 6 jaar, die de chronische aandoening EDS hebben, net als zijzelf. Ze is getrouwd met Mario en werkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer. De eerste tien jaar van haar moederschap heeft Vala niet geslapen, omdat haar kinderen altijd wakker waren. Die schade probeert ze nu in te halen. En dat is hard nodig, want de puberteit staat voor de deur. Dat brengt weer heel nieuwe uitdagingen met zich mee, dus heeft ze al haar krachten nodig.
